کابوس ونزوئلا

می‌خوام قصه‌ی ونزوئلا رو براتون تعریف کنم. افزایش قیمت نفت یه بار دیگه هم حدود دهه‌ی ۷۰ میلادی ونزوئلا رو تبدیل کرده بود به یکی از ثروتمندترین کشورهای آمریکای جنوبی (لاتین؟). دولت اون زمان ونزوئلا درآمد نفتی کشور رو به جای اختصاص به زیرساخت‌ها برای وابستگی‌زدایی کشور به فروش نفت، دو لپی در حال خوردن بود. و برای اینکه مردم رو راضی نگه داره هم یه عالمه یارانه و سوبسیت دولتی روی دارو، سوخت، مواد غذایی و غیره می‌داد. مثل مردم ما که از گرفتن یارانه خوشحال می‌شن، مردم جهان‌سومیِ ونزوئلا هم خیلی خوب فریب این پوپولیسم رو خورده بودند و همه چیز گل و بلبل بود تا اینکه قیمت نفت سقوط کرد و کشور با مشکلات جدی، آشوب و غارت و ناامنی مواجه شد. بعد از چندین سال بی‌ثباتی، هوگو چاوز به قدرت رسید و قیمت نفت هم (خداخواسته) دوباره افزایش پیدا کرد و کشور باز به ثبات نسبی رسید. و این زمان مصادفه با زمان دولت احمدی‌نژاد در ایران. احمدی‌نژاد هم شانس زیادی آورده بود که درآمد نفتی‌ش افزایش پیدا کرده بود‌. کمی بعد چاوز گوربه‌گور شد و معاونش به قدرت رسید. قیمت نفت سقوط کرده بود و دولت ونزوئلا توان ارائه‌ی خدمات رفاهی سابق رو نداشت: اعتراض و آشوب. ارز زیادی از کشور خارج می‌شد و دلار روز‌به‌روز گرون‌تر می‌شد و ارزش پول ونزوئلا توی سراشیبی سقوط بود. مطابق انتظار شورش و ‌اعتراض و غارت به شدیدترین حالت خودش تبدیل شد.

راه حل دولت ونزوئلا برای خروج از بحران برای شما کاملاً آشناست؛ ایجاد بازار ثانویه و چند نرخی کردن قیمت ارز. راه حل منطقی‌ایه ولی وقتی قدرت دست عده‌ای خاص باشه، چند نرخی کردن ارز بستر جدیدی برای فسادهای خیلی گسترده‌تر فراهم می‌کنه. افراد خاصی می‌تونند ارز رو با نرخ دولتی دریافت کنند و با قیمت آزاد به روش‌های مختلف توی بازار بفروشند. این اتفاق باعث افزایش چندباره‌ی قیمت ارز و کاهش بیشتر ارزش پول ملی ونزوئلا می‌شه. ونزوئلا روز به روز بیشتر غرق می‌شه تا در نهایت این ماجرا به کمک تحریم‌های آمریکا و دیگر مسائل، به فروپاشی اقتصادی این کشور منجر می‌شه. و طی چندسال تبدیل می‌شه به غیرقابل‌ زیست‌ترین کشور دنیا. به نقل از تسنیم، نرخ تورم ونزوئلا در سال ۲۰۱۸ به یک میلیون درصد می‌رسه. تکرار می‌کنم؛ یک میلیون درصد تورم. این یعنی حد اعلای فقر و قحطی. کشور ثروتمند دهه‌ی هفتاد و هشتاد میلادی با کلی منابع طبیعی، حالا همه‌ی مردمش رو در آرزوی پناهندگی و فرار به کشورهای همسایه‌ای مثل کلمبیا می‌بینه. و البته که همه‌ی مرزها به روشون بسته‌ست. موج مهاجرت افغان‌ها از ایران و بازگشت به کشورشون طی این روزها هم ذهن ما رو ناخودآگاه وادار به مقایسه‌ی ایران و ونزوئلا می‌کنه. و یه فرضیه؛ آیا ممکنه یه روزی هم ما به سمت کشورهای همسایه فرار کنیم؟ 

فروپاشی اقتصادی دقیقا همین چیزیه که این روزها ترامپ برای ایران پیش‌بینی می‌کنه. دولت ما هم کاری جز چند نرخی کردن و ایجاد بازار موازی برای قمیت ارز نمی‌تونه انجام بده. و از اونجا که ایرانی‌جماعت ژن حماقت و حروم‌لقمگی رو به وفور توی ذاتِ پاکِ گُهِ آریاییِ خودش داره، وقوع اتفاقاتی شبیه به ونزوئلا (با جزئیات متفاوت) چندان غیرمنطقی و تخیلی نیست.